Yasalarla Kim Korunmalı (Koruyor!) (2)

Evrensel Tüketici Hakları A.B.D. de eski başkan J.F.Kennedy tarafından temsilciler meclisine 15 Mart 1962 tarihinde sunulan raporda yer almıştır.  Evrensel Tüketici Hakları A.E.T. Konseyi tarafından 14 Nisan 1975’de kabul edilerek ilan edilmiştir. Tüketici haklarının geliştirilmesi 2. Tüketici Koruma Programı çerçevesinde AT Konseyince 19.05.1981 tarihinde kabul edilmiş ayrıca Tüketiciyi Koruma Politikasına Yeni Hız Kazandırma Programı’nın 23.06.1986 tarihinde yürürlüğe girmesi ile tüketici hakları yeniden gözden geçirilmiş Uluslararası Tüketici Birlikleri Örgütü tarafından ilan edilen ve sekiz hak olarak belirlenmiştir. Tüketicilerin Korunması programına Türkiye nin katılım talebi Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 09.04.1985 yılında oy birliğiyle kabul edilmiştir.

Tüketicinin Korunması,  Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sında tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alınması, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik edilmesi devlet güvence altına alınmıştır. Yasal olarak da kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, …, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususlarda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla düzenlenmiştir.

Birleşmiş Milletler Tüketici Hakları Evrensel Beyannamesi (Manifestosu) Rehberinde;

..

Hükümetler, tüketicinin korunması, politikaların geliştirilmesi, uygulanması ve yönlendirilmesi için yeterli alt yapıyı sağlamalı ve devam ettirmelidir.

Tüm işletmeler iş yaptıkları ülkelerin ilgili yasa ve düzenlemelerine uymalıdırlar ayrıca söz konusu ülkenin uzman yetkililerinin kabul etmiş oldukları uluslararası tüketici standartlarının uygun hükümlerine de uymalıdırlar.

Tüketicilerin korunması politikalarının geliştirilmesinde üniversitelerin ve kamu ile özel işletmelerin araştırmalar açısından olumlu potansiyel rolleri dikkate alınmalıdır.

Ayrıca Hükümetler!..

Hükümetler özellikle kırsal ve kentsel alanlardaki düşük gelirli ve okur yazar olmayan tüketicilerin yararına olarak, tüketici örgütlerinin ve diğer ilgili grupların (medya dahil) eğitim ve bilgilendirme programlarını üstlenmeleri konusunda özendirici rol oynamalıdır.

İşletmeler de uygun durumlarda gerçeğe uygun ve geçerli tüketici eğitim ve bilgilendirme programlarını üstlenmeli veya bunlara katılmalıdır.

Hükümetler, tüketici bilgilendirme ve eğitim programlarının yürütülmesinde eğitimciler, kitlesel medya uzmanları ve tüketici danışmanlarının katılımını sağlamak amacıyla eğitim programları organize etmeli ve özendirilmesi görevini vermiştir.

Yasal düzenlemenin bulunmadığı durumlarda tüketiciler uğradığı haksız uygulamalar karşısında bireysel ya da tüketici örgütleri tarafında dava konuş edilmiş haksızlıklar yasal düzenleme yapılana kadar yargı kararı tüketici işlemlerinde rehber olmaktadır. Tüketici örgütlerinin ve tüketicilerin beklentini yargı karalarına uygun yasal düzenlemeler yapılmasıdır. Hakta bunu gerektirir.

Dolandırıcılar yeni kap açıldı

Tüketici işleminden kaynaklı ilamsız icralarla ilgili olarak Yargıtay 13. Dairesi, 2015/10571 E.2015/8738 K. Kararında  “6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 70/2 nci maddesinde, il ve ilçe tüketici hakem heyetlerinin verdiği kararların tarafları bağlayacağı ve İcra ve İflas Kanunu'nun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlere göre yerine getirileceğine hükmetmiştir.

Yargıtay kararı ile tüketiciler Dolandırıcılardan icra dairelilerinden kurtulmuş hakem heyeti kararları doğrultusunda borçlarını öder hale gelmiş, icra dairelerinin yükü azalmış tüketiciye ek maliyet olarak yansıyan Avukatlık ücreti, İcra, tebligat masrafları ortadan kalmasına neden olmuştu.  Dolandırıcıların belgesiz ilamsız icraları engellenmiş tüketiciler rahat bir nefes aldılar

Tüketicilerin beklentisi Yargı Kararı doğrultusunda yeni yasa düzenlemesi yapılması ya da Yargıtay kararı doğrultusunda işlemlerin devam etmesi.

TBMM bir geçede 7063 sayılı Torba Yasanın 11. maddesine eklenen bir cümle ile değiştirildi. Yapılan değişiklik “7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 68 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Değeri” ibaresi “Tarafların İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklı olmak kaydıyla; değeri” şeklinde, “iki bin” ibareleri “dört bin” ve “üç bin” ibareleri “altı bin” şeklinde değiştirilmiştir” yapılan yasal değişiklikle tüketiciler dolandırıcıların açık kapısı haline dönüşmüş ve belgesiz ilamsız icra işlemi yapabilir hale getirilmiş, telefonu, internet, elektrik, doğalgaz, su şirketler Tüketici işleminden kaynaklı alacakları için tüketicilerin bilgisi olmadığı borçlarından dolayı belge bile sunulmadan da icra takip dosyası açabilir hale getirilmiştir.

Yasa Kimi koruyor!

Yasa değişikliği ile tüketicilere karşı ilamsız icra takibi yapılmasına imkân sağlandı. 19.06.2020