Ülkemizde engelliler yoksulluk ve açlık koşullarında yaşamaktadırlar

Basına ve kamuoyuna                                                                                                

Bizler Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği olarak Engelliler Haftası dolayısıyla başta engellilerin tüketici hakları konusu olmak üzere engellilerin aşağıdaki temel taleplerini basının, kamuoyunun, hükümetin ve ilgililerin dikkatine ve bilgisine sunuyoruz.

İnsan hakları yasal düzenlemelerden ibaret değildir ve haklar yasal düzenlemelere sığmaz. Fakat yasal düzenlemelerde var olan boşluklar hakların gasp edilmesinin kapılarını açmaktadır.

Yasal düzenlemelerin bulunmadığı ortamda mal ve hizmetlerin, bilgi ve teknolojinin, mekânların erişilebilirliği yok sayılmakta, engellilerle beraber toplumun bütününün hakları ihlal edilmektedir.

Bizler birer tüketici olan ve engel gruplarından dolayı ihtiyaçları ve talepleri farklılaşan engelli bireylerin aşağıdaki genel talepleri doğrultusunda politikaların oluşturulmasını ve bütün mevzuatın bu bakış açısıyla tekrar gözden geçirilmesini talep ediyoruz.

Taleplerimiz insanların yaşama, toplumsal hayata katılma ve insan onuruna yaraşır bir yaşam sürme haklarının vücut bulması için zorunludur,  vazgeçilmezdir ve acildir.

1-      Ülkemizde engelliler yoksulluk ve açlık koşullarında yaşamaktadırlar. “Engelli Aylıkları” insanca yaşam olanağı sağlayacak seviyeye çıkarılmalı ve engellileri yoksulluktan kurtaracak politikalar oluşturulmalıdır.

2-      Engellilere yönelik politikalar oluşturulurken engellilerin tümünü (engelli kadınlar, engelli LGBTİ+’lar, engelli göçmen ve mülteciler, engelli çocuklar, engelli yaşlılar) kapsayacak bir bakış açısı geliştirilmeli, kimse dışarıda bırakılmamalıdır.

3-      Engelli aylıklarının bağlanma kriteri olan “hane geliri” kriteri yerine engelli bireyin kendi gelirine bakılmalıdır.

4-      Evde ağır engelli bakımı yapanlara ödenen “bakım maaşı” enaz asgari ücret düzeyine çıkarılmalı ve engelli bakımını yapanların emeklilik de dahil sosyal güvenlik hakları devlet tarafından güvenceye alınmalıdır.

5-      5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunda ve 6502 sayılı Tüketicinin korunması Kanunda engellilerin tüketici hakları kavramsal ve içerik olarak yer almalıdır.

6-      Sağlık insan yaşamı için temel haktır. Engelli bireylerin engelliliğe bağlı birçok kronik hastalığı bulunmaktadır ve bundan dolayı sağlık hizmetlerine, ilaç ve ekipmanlara ulaşabilmek engelliler için yaşamsal bir konudur.

Bunun için;

• Engelli bireylerin sürekli kullanmak zorunda oldukları ilaçların ücretsiz, katkı payı alınmadan ve gecikmeler yaşanmadan tedarik edilmesi için özel politikalar oluşturulmalı ve bu politikalar eksiksiz uygulanmalıdır.
• Ortoz-protezlerin, diğer destekleyici ekipmanların, bunların eklenti parçalarının ve tamirlerinin karşılanması devlet tarafından karşılıksız üstlenilmelidir.
• Engelli bireylerin kullanmak zorunda kaldıkları destekleyici ekipmanların tamir ve bakımları için süreler belirlenmeli ve bu süreçte yerine geçici kullanılacak ekipmanlar verilmelidir.
• Engelli kadınların koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerine erişimleri ve mahremiyet hakları korunmalıdır.

7-      “Hiç kimsenin geride kalmaması” için bütün yaşlarda ve konularda engelli bireylerin eğitim hakkına erişimleri güvence altına alınmalıdır. Bunun için;

• Kreş sürecinden başlamak üzere üniversite dönemini de kapsayacak şekilde eğitim materyalleri her engel grubuna özgülenerek erişilebilir hale getirilmelidir.
• Eğitim mekânları ortopedik ve görme engelliler, Serebral Palsili ve hareket için özel gereksinim duyan diğer engelli çocuklara özgülenmiş ve erişilebilir mekân ve araç düzenlemesi yapılmalıdır.
• Çölyak, diyabet, obezite, PKU vb. özel beslenme gereksinimi olan çocuklar için okul kantinlerinde gıda sağlanmalıdır.
• Okullarda Spina Bifidalı öğrencilerin idrar torbalarının boşaltılacağı özel bölmeler/odalar oluşturulmalıdır.

8-      Görme engelli bireylerin web sitelerinden etkin şekilde faydalanabilmeleri için gerekli olan ekran okuyucu, ekran büyütücü, renk tanıma vb. ekipman ve uygulamaların karşılanması konusunda destekler sağlanmalıdır.

9-      Mal ve hizmetlerin satış sözleşmeleri, kullanma kılavuzları, ürünlerin kullanımına yönelik mekanik ve dijital donanımları kabartma veya seslendirmeli olarak tasarlanmalıdır

10-  Ambalajlı ürünlerin üzerlerindeki bilgiler kabartmalı veya sesli betimlemeye yönlendirici düzenlemelerle erişilebilir hale getirilmelidir.

11-  Sinema filmleri ve tiyatrolarda sesli betimleme ve işaret dili çeviri yapılmalıdır.

12-  Kamu İhale Kanunundaki ihale şartlarına satın alınan mal ve hizmetin erişilebilir olması zorunluluğu konulmalıdır.

13-  Fenilketonüri (PKU) bireylerin proteinsiz, çölyaklıların glutensiz besin ihtiyaçları için devlet tarafından teşvikler ve kota uygulamaları hayata geçirilmeli, bu gıdaların fiyatları benzerleriyle aynı düzeye indirilmelidir.

14-  Spina Bifida ihtimalini azaltmak için hamilelik düşüncesi olan kadınlara Folik asitler ücretsiz karşılanmalıdır.

15-  Kısa sürede tüketilen yağ, süt, et, yufka, balık vb. gıda maddelerinin son kullanım tarihleri, içerikleri, markaları vb. bilgilerin erişilebilir olması sağlanmalıdır.

16-  Kamu spotları ve reklamlarda işaret dili tercüme yapılmalıdır

17-  Engelli bireylerin engelliliğinin ön plana çıkarılmadan reklam filmlerinde rol alması sağlanmalıdır.

Av. Fermani KURTEL                                      Turhan ÇAKAR

Engelliler Konfederasyonu Başkanı               Tüketici Hakları Derneği Başkanı

 Tel: 0532 675 88 19                                      0530 930 90 93